Lijmbeek komt als waternaam op twee plaatsen in Noord-Brabant voor; als scheiding tussen de voormalige gemeenten Strijp en Woensel (nu Eindhoven) en als beekje op de landsgrens bij Strijbeek.
De naam is een variant van leembeek, naar de lemige ondergrond in het gebied. Verwant met Germaans *lîm- (kalk, bindmiddel voor specie, lijm) en Germaans *laima- (leem) en Indo-Germaans lei (smeren) met de betekenis van kleven. Oorspronkelijk betrof het een middel dat uit vochtige leem, kalk en/of ander materiaal bestond en als bindmiddel fungeerde.
Vergelijkbaar met de plaatsnaam Liempde (Boxtel, Noord-Brabant) waarvan de oudste attestaties zijn; Lyemde (1309, kopie 18e eeuw), Limde (1311, kopie 18e eeuw), Lijmde (1573). Het Germaanse verzamelsuffix*-iþi (modern overgeleverd in de vorm – t) komt veel voor in vroeg middeleeuwse plaatsnamen als aanduiding dat iets in een bepaalde hoeveelheid voorkomt, in dit geval leem Bron: G. van Berkel & K. Samplonius (2018).
Rivierbeschrijvingen
(1) Lijmbeek (Woensel en Strijp)
Historische naam voor een verdwenen beek die ook bekend is onder de namen Dwarsgraaf, Windgraaf, Oliesloot. Naast de schrijfwijze Lijmbeek komen ook de schrijfvormen Lijmbeke, Limbeke, Limbeek en Leembeek voor. De naam Limbeke duikt in 1273 voor het eerst op in het oorkondeboek van Brabant. Limbeke is dan een lemig gebied aan het riviertje de Limbeek. Later als Lijmbeke (1350) en in de 19e eeuw als Limbeek. Het beekje is nu volledig is opgegaan in de stedelijk agglomeratie van Eindhoven.
Lijmbeek of Windgraaf voor aanleg van de spoorlijn Eindhoven – Boxtel weergegeven op een oude Kadasterkaart uit de 19e eeuw.
Het riviertje vormde eeuwen lang de oude grens tussen de dorpen Strijp en Woensel. Het ontsprong bij Zeelst op de Zeelstsche- en Strijpsche Heide en stroomde via Welschap richting Woensel om bij Fellenoord samen met via de Gender in de Dommel uit te monden. De monding is in de 19e eeuw, met de aanleg van de spoorlijn Boxtel-Eindhoven verlegd. Limbeek is nu nog de naam van een stadsdeel van Woensel (Eindhoven). Ook als Lijmbeekstraat (16e eeuw) en Leembeekstraat (19e eeuw). Zie afbeelding.
Het beekje wordt in de 15e eeuw ook wel Dwarsgrave genoemd, daarna vooral Windgraaf. In de 20e eeuw stond het riviertje lokaal bekend als Oliesloot, een naam die te danken was aan het vele afval dat de fabrieken erop loosden. Vanaf de Gagelstraat was het riviertje overkluisd tot aan de uitmonding in de Dommel.
Toelichting: Luchtfoto van Woensel omstreeks 1930. Midden op de foto de voormalige sigarenfabriek van Altink en Burgers. Onderin het riviertje de Windgraaf op de grens van de oude gemeenten Strijp en Woensel. Verder naar boven de Lijmbeekstraat. Rechtsboven de kerk van Woensel. Bron Eindhoven in beeld Aviodrome Luchtfotografie
(2) Lijmbeek (Strijbeek)
Historische naam voor een kleine waterloop die nabij het buurtschap Leemberg (Meerle, provincie Antwerpen) ontspringt en op de landsgrens bij Strijbeek uitmondt in de Strijbeeksche Beek. Ook als grensoverschrijdende straatnaam Leembeek (Lembeek), op Nederlands grondgebied doorlopend als Lijmbeek.
Historische veldnamen
Geen waarnemingen opgenomen.