Fontein

      Geen reacties op Fontein

Fontein was in de 16e eeuw een algemeen woord voor een plaats waar kwelwater zichtbaar aan de oppervlakte komt, ook wel bron (borne), wel of spreng genoemd. Ontleend aan Frans fontaine (12e eeuw) vanuit Laatlatijn fontana in de betekenis van bron. Er zijn in Noord-Brabant geen riviernamen gevonden die zijn afgeleid van fontein. In Vlaanderen bevindt zich een tiental fonteinbeken en fonteinlopen. De oudste waarnemingen zijn uit de 17e eeuw. In Vlaams-Brabant ook als riviernaam de Vunt (La Fointe) die historisch met twee bronnen ontsprong in het huidige centrum van de stad Leuven en als Vuntebeek in Melle (Gent). In dit woord (vunt, vonte, vint)  is het woord doopvont ‘wijwatervat’ herkenbaar, met de zelfde etymologisch oorsprong.

Op een bron werd later vaak een houten of stenen constructie gebouwd waarmee het water boven de grond werd gebracht en waardoor het makkelijker tapbaar was. Uit de oudste  Middelnederlandse vindplaatsen van borne en fontein kan meestal niet  worden opgemaakt of er wel of niet sprake is van zo’n constructie. Anders is dat met de Brabantse heilige putjes, die meestal een religieuze functie hadden. Het Heilige Putje of Wonderbaarlijke bron van Handel (Gemert-Bakel) is de tekst overgeleverd dat er; ‘eensklaps een klein fontein ontwelde, waarin het water ongeveer 2 meter diep stond, dat sinds dien tijd nooit of te nimmer heeft opgehouden te vloeien”. In Wolsum (Fr) de naamplaats van Sint-Willibrord wordt in 1511 melding gemaakt van een Sinte Willibrordusfontein.

Fontein is in de oude betekenis verdrongen door het jongere bron, waarna fontein is gebleven in de betekenis van een ‘sierlijke kunstmatige springbron’ of een ‘klein wasbakje in een toilet’. In het Afrikaans, dat het 17e-eeuwse Nederlands als basis heeft, is fontein wel het gewone woord voor ‘bron van een rivier’ gebleven.

Geraadpleegde bronnen:

 

   

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *