Ooijgraaf

      Geen reacties op Ooijgraaf

De Ooijgraaf is een Middeleeuwse wetering op het grensgebied van Oss (polder Mettegeupel) en de dorpspolders van Oijen en Teeffelen. De ligging op de bijgaande kaart (1739) is onjuist. Latere 19 eeuwse kaarten geven een ligging aan ter plaatse van de huidige Hertogwetering, die nog altijd dorpsgrens is gebleven. De naam Ooijgraaf verwijst naar de afwatering van de hogere gronden van Ooijen en Teeffelen in de richting van de Hertogswetering. De wetering lag op grondgebied van Ooijen en werd van Oss gescheiden door de Osse kade. De wetering voegde zich samen met de Osscher wetering bij ’t Schutlaken (keersluis) in de Osse kade en de Leuterdijk.

Het ontstaan van de wetering is historisch goed beschreven. In 1303 ontwikkelden de inwoners van Oss een plan om een afwatering te graven van een plek ten noorden van Oss naar Gewande. Om dit project te kunnen betalen, kregen ze toestemming van hertog Jan II van Brabant om de inkomsten uit hun gemeenschappelijke gronden te gebruiken. In 1325 wordt de wetering voor het eerst vermeld als de “weteringe ende waterlaeten ons heeren des hertogen”.

Al snel zagen ook de dorpen Megen, Haren, Macharen en Oijen het voordeel als ze hun overtollig water via deze wetering zouden kunnen lozen. Bij Gewande was het peil van de Maas immers een heel stuk lager dan bij Teeffelen waar de uitwatering van hun polders lag. Kort daarna werd een verbinding gemaakt van de Teeffelsche wetering naar de Hertogswetering om hun overtollig water onder bepaalde voorwaarden naar de nieuwe Hertogswetering te laten stromen. Deze wetering werd tot in de 20e eeuw Ooijgraaf genoemd. De naam Hertogswetering is pas omstreeks 1942 gegeven aan de gehele wetering van Gewande tot Grave.

Hertog Jan III bezegelde deze overeenkomst in 1326 door de oprichting van een speciaal Waterschap De Hertogswetering. De zeven bestuursleden of heemraden (vijf uit het Hoog Hemaal, één uit Megen en één uit Oijen) moesten ervoor zorgen dat de regeling correct zou worden uitgevoerd.

Zie ook het artikel over het toponiem Ooij.

Afbeelding: De Ooijgraaf is getekend onder de Ossche wetering. In werkelijkheid ligt de Ooijgraaf waar nu Teeffelsche wetering staat. Kaart: Achtste blad (in 16 bladen) van een kaart van het gebied rondom ‘s-Hertogenbosch, gelegen tussen Heusden, Oss en St. Michielsgestel, tussen 1739 en 1741 gemaakt door Le Fèvre en C. Draack in opdracht van de Raad van State. Bron: BHIC.

Geraadpleegde bronnen

 

   

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *