Grebbe komt als waternaam in heel Nederland en in Vlaanderen voor. Naast grebbe in de schrijfwijze; grep, greb, grib, grip, grubbe, grebbe, grobbe, groebbe.
Als riviertje de Grebbe bij de Grebbeberg (op de grens van Utrecht en Gelderland), in Noord-Holland Rietgreb en ook Grebsloot. In Vlaanderen o.a. Grobbebeek, een zijrivier van de Zenne. In Limburg ook gangbaar als benaming voor een holle weg. Als plaatsnaam in de Limburgse plaatsnamen Grobbendonk en Grubbenvorst. In Noord-Brabant is slecht één waarneming bekend voor het (voormalig) riviertje de Grebbe in Bergen op Zoom.
Grebbe is een afleiding van het werkwoord graven, uit Germaans < *graƀjō-. Als waternaam een aanduiding voor een gegraven water; greppel, goot, geul, sloot of ander klein water ter landscheiding of ontwatering. Zie ook de artikelen over Gracht en Greppel eveneens afkomstig van het werkwoord graven.
Rivierbeschrijvingen
(1 ) Grebbe, ook Grip (Bergen op Zoom)
De Grebbe of Grip is het riviertje waaraan de stad Bergen op Zoom is gebouwd. De Grebbe dateert uit de dertiende eeuw en liep aanvankelijk bovengronds, later als stadsriool. Het was een voortzetting van de Oude Moervaart, de tegenwoordige Zoom. De Grebbe werd gegraven in de dertiende eeuw, als afwateringskanaal. In de veertiende eeuw kwam daar de functie van turfvaart bij. Ten noorden van de stad was men begonnen met het winnen van turf, die natuurlijk moest worden afgevoerd. Hiertoe werd de Grebbe verbreed en verdiept. Bierbrouwerijen, lakenweverijen en blekerijen gebruikten het water, totdat in de zestiende eeuw de vervuiling te groot was geworden.
De Grebbe in Bergen op Zoom. Het laatste open gedeelte van het riviertje (met spuisluis) werd in 1953 overkluisd tijdens de aanleg van de Westersingel. Bron: www.geschiedkundigekringboz.nl
Anoniem: Beleg van Bergen op Zoom door Spinola. Uitgever Hendrik Jansz. Verstralen (1622)
Geraadpleegde bronnen
- Schönfeld, M. Nederlandse waternamen. Amsterdam (1955).
- J. B. van Loon: water en waternamen in Noord-Brabants zuidwesthoek (1965).
- www.geschiedkundigekringboz.nl
- www.etymologiebank.nl