De waternaam Maas is waarschijnlijk door de Romeinen (52 v. C, kopie 6e eeuw) als Mosa rechtstreeks overgenomen van de Kelten. De naam was oorspronkelijk alleen van toepassing op de bovenloop, waar het oorsprongsgebied van de Maas grenst aan dat van de Moezel (Mosella), dat niet anders is dan een verkleinvorm van Mosa (Maasje). Vanaf de 8e eeuw wordt de naam Masa door de Germaanse volken gebruikt, die uiteindelijk veranderd in Maas. In het Frans Meuse. De etymologie is van oorsprong verwant met Keltisch mus, dat vochtig of moerassig betekent.
Met vergelijkbare etymologie komt in Brabant naast Maas ook Moezel (Budel) voor als waternaam. Bij Oirschot een Moustenbeek (de toevoeging beek is modern) en bij Baarle-Nassau een Mosbeek. Schönfeld meent dat de namen Maas en Moezel voor Brabant origineel zijn, omdat ze verwant zijn aan veel gebruikte toponiemen als; mose, mussel, moust, mus, allen in de betekenis van moerassig of modderig land.
Maas
De Maas is de grootste rivier in Noord-Brabant en vormt deels de grens met de provincies Limburg, Gelderland en Zuid-Holland. Bijna al het stromend water in de provincie Noord-Brabant watert af naar de Maas, met uitzondering van kleine delen van de Nete (Reusel), de Tungelroyse Beek (Budel), de afwatering op het Hollands Diep en de stroompjes vanaf de Brabantse Wal.
Ook elders in Brabant komen de namen maas-toponiemen voor (o.a. bij Vessem en Nistelrode) meestal naar de bodemgesteldheid; modder, slijk, moeras. Bij Vessem ook de naam van een buurtschap Maaskant en een kleine watergang ‘t Maaske (verderop heet dit stroompje Hazeloop of Landrij(t).
Oude Maasje(s)
De naam Oude Maasje wordt gegeven aan 3 gedeelten van een oude Maasbedding die is overgebleven nadat de Maas bij Hedikhuizen in 1273 werd afgedamd. De Maas werd toen omgeleid in noordwestelijke richting naar Gorinchem over een traject dat nu de Afgedamde Maas heet. Toen in 1904 de Bergsche Maas werd gegraven volgde die min of meer de oude bedding. De tak naar Gorinchem werd afgedamd en de overgebleven waterlopen die vóór 1300 de hoofdbedding van de Maas vormden, staan nu bekend als Oude Maasje. Er zijn drie van deze Oude Maasjes, die respectievelijk nabij Waspik, Drongelen en Heusden. Naast het Oude Maasje is ook de Binnenbedijkte Maas een restant van de Romeins-middeleeuwse Maas.
Voor meer uitgebreide bron: https://nl.wikipedia.org/wiki/Oude_Maasje
Bergsche Maas
De Bergsche Maas is een gegraven rivier die de voortzetting van de Maas vormt en verderop verandert in de Amer. De Bergsche Maas is ontstaan toen in 1904 de Maas vanaf Well in westelijke richting in gekanaliseerde vorm werd voortgezet. De oude loop van de Maas werd afgedamd bij Well, en even verderop door het graven van het Heusdens kanaal weer met de Bergsche Maas verbonden. In Romeinse en middeleeuwse tijden stroomde de Maas langs Heusden richting Dordrecht, waar hij via de huidige Oude Maas (Rotterdam) naar de Maasmonding stroomde. Rond het jaar 500 ontstond een noordelijke aftakking, Rivel genaamd, die richting de Alm stroomde. Dit was aanvankelijk een relatief onbeduidende stroom, maar vanaf het jaar 1135 is de Rivel meer water aan de Maas gaan onttrekken. Hierdoor werd de Alm een belangrijke zijtak van de Maas. Deze kwam ter hoogte van de huidige Biesbosch samen met de Romeins- middeleeuwse Maas.
Voor meer uitgebreide bron: https://nl.wikipedia.org/wiki/Bergsche_Maas
Afgedamde Maas
De Afgedamde Maas is een oude tak van de rivier de Maas. Hij begint als een dode riviertak ten westen van Well en eindigt bij Woudrichem op de plek waar de Waal overgaat in de Boven-Merwede. De Afgedamde Maas vormt nu de grens tussen Noord-Brabant en Gelderland. Bij Wijk en Aalburg verbindt het Heusdens Kanaal de Afgedamde Maas met de Bergsche Maas.
Voor meer uitgebreide bron: https://nl.wikipedia.org/wiki/Afgedamde_Maas
Hallo
Wat is de bron van de op https://brabantse.waternamen.nl/maas/ getoonde kaart en van wanneer dateert deze kaart?
Ik hoor graag van u.
Beste Wil
onder het motto beter laat dan nooit.
Topografische kaart van de Meijerij van Noord-Brabant naar Hendrik Verhees, ca. 1830-1850
https://www.archieven.nl/nl/zoeken?mistart=50&mivast=0&mizig=436&miadt=0&milang=nl&misort=last_mod%7Cdesc&miview=gal&mizk_alle=verhees
groet Hein Elemans