De plaatsnaam Nispen behoort tot de groep van apa-namen, oorspronkelijk Oudnederlandse waternamen. Het is een samengesteld woord waarbij het tweede deel apa ‘water’ betreft en het eerste woorddeel nog onzeker is. Diverse auteurs hebben een poging gedaan om dit te verklaren uit nesch, met een dubbelbetekenis ‘landtong’ en ‘drassig, laag gelegen land’. Toorians (2016) heeft een voorkeur voor de laatste betekenis waarbij uit nesch + apa Nisipa wordt gevormd (1157) en later Nispen (1233). Op het moment dat de waternaam overgaat op de plaatsnaam krijgt de beek een andere, beter begrepen naam, hier aa of beek.

Het zou dan moeten gaan over de huidige Kleine Aa (ook Wildertse Beek) ter hoogte van Nispen nu ook Water(molenbeek) of Roosendaalse Beek genoemd. Deze beek liep vanaf Belgisch Kalmthout door het West-Brabants veengebied. Mogelijk heeft hier een oude Romeinse route van Bergen op Zoom naar Breda het moerassige gebied doorkruist, waaraan (vroegmiddeleeuws) de plaats Nispen is ontstaan.

Naast Nispen kennen we in Noord-Brabant nog de volgende apa-namen; Rips, Velp, Erp, Herpen, Gorp, Welschap, Ulp, Wamp, Gennep, Rosep, Keersop, Tongelreep. Het verspreidingsgebied van de apa-namen valt samen met dat van de vroegmiddeleeuwse Franken (voor 800). Toorians komt in 2016 met een nieuwe theorie dat apa weliswaar is verspreid door de Franken maar een Keltisch leenwoord kan zijn.

Watermolenbeek te Roosendaal (foto: Ruud Schreuder).

Geraadpleegde bronnen

• Lauran Toorians, De naam Nispen en het element apa ‘waterloop’ (2016).
• Paul Huismans, www.bhic.nl/ontdekken/verhalen/roosendaalse-watermolen