Velp

      Geen reacties op Velp

Velp is nu een dorp gelegen aan de Maas (gemeente Grave). Het betreft een oude waternaam Fellepa (9e eeuw) die al zeer vroeg is overgegaan op de huidige nederzetting. Het dorp lag destijds aan de monding van de rivier die we nu Graafse Raam noemen. Met de bedijking van de Maas werd omstreeks 1300 nabij Velp een uitwateringssluis gebouwd die bekend stond als de Velpse Sluis. De benedenloop van de Raam werd later Horsensche Graaf genoemd. Het buitendijkse gedeelte liep via den polder Den Mars en heette daar de Beek die via een uitwateringssluisje in de zomerkade uitmondde in de Maas.  Omstreeks 1920 werd de Nieuwe Raammond gegraven, een nieuwe monding van de Raam naar de Maas beneden de stuw van Grave. Nu vormt de Horsensche Graaf het begin van de Hertogswetering.

De naam Velp, Guddonem de Velpe (1306) is waarschijnlijk al zeer oud. De etymologie komt overeen met de plaatsnaam Velp bij Arnhem in uilla Pheleppe (891) en het riviertje de Velp of Velpe, felepa (741) een zijrivier van de rivier Demer in België. De letter p in Velp is afkomstig van het Frankische apa (water). Vergelijkbaar met andere Brabantse waternamen zoals; Rosep, Gennep, Gorp, Keersop, (H)erp(en), Rips en Tongelreep. In de literatuur wordt de etymologie verschillend  geduid waarbij een verklaring naar de kleur van het water, het meest aannemelijk is.

  1. Naar de kleur van het water falwa(vuil of vaal). De rivier Raam werd vanwege het vele water uit de Peel gekenmerkt door een geelbruine (vale) kleur. Naar M. Schönfeld (1955) welke een vergelijking maakt met de gebiedsnaam Veluwe in Felaouua (790-793).
  2. Naar de Indo-Europese wortel pel in de betekenis van moeras, als in het huidige Peel (in latijn: palus). Naar van Berkel & K. Samplonius (2018)
  3. Naar de boomsoort felwa (wilg). In dat geval zou Velp dus het wilgenwater betekenen. Naar Kempenaars, K. Leenders, V. Mennen, B. Vannieuwenhuyze: De Vlaamse waternamen, verklarend woordenboek deel 1 (2016) en deel 2 (2018).

Situatie met het dorp Velp en de stad Grave. De rivier Raam ontwatert nog via de stadsgrachten en de uitwateringssluis naar de Maas. Detail van een topografische kaart van een gedeelte der provincie Noord-Brabant (1830-1850). Naar een ingekleurde ondergrond van een oudere kaart van Hendrik Verhees (omstreeks 1794). Bron: BHIC.

Rivierbeschrijvingen

(1) Velp (Grave)

De oudste schriftelijke vermelding staat in een vroeg-middeleeuwse goederenlijst van kerkelijke rechten en inkomsten van het kapittel van Sint-Vincentius van de Zuid-Belgische plaats Zinnik (Soignies) in Henegouwen. Vanwege de dreigende verwoesting van Henegouwen door de Vikingen in de 9e eeuw moest het kapittel de relieken van zijn patroonheilige, de Heilige Vincentius Madelgarius (ca. 615-675) in veiligheid brengen. Daarbij kwamen de geestelijken in Fellepa terecht. De huidige oude kerk van het dorp is vermoedelijk uit de 10e eeuw en daarmee van ruim voor de stichting van de huidige stad Grave in 1138.

Historische veldnamen

Niet bekend.

Geraadpleegde bronnen

 

   

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *