Door verzanding van het Zwarte Water (de oude Diezemonding buiten de stadspoorten in het noorden van de stad ‘s-Hertogenbosch) ondervond de scheepvaart in de 14e eeuw veel hinder. Men kwam tot het besluit om de stroom en de toegang tot de haven te verleggen. Buiten de stad heette de Dieze ook wel Buitendieze, Zwarte Water of Maalstroom. In de veertiende eeuw werd tussen Den Bosch en Engelen een geheel nieuwe Dieze en stadhaven binnen de poorten gegraven ten behoeve van de opkomende handel en scheepvaart.

Eerste vermelding eind 14e eeuw. De kleur zwart is een verwijzing naar de bruin-zwarte kleur van het water in de Dieze dat veroorzaakt werd door de afstroming van veenwater via de Aa uit uit de Peel.