Wouwer

      Geen reacties op Wouwer

De waternaam Wouwer komt (naast Weier) voor in de moderne betekenis van visvijver. Ook in de schrijfwijze; wauwer, wauwert, wuwer(e), wuwerkine, wuwerkens, wower, wouer). De oudste attestatie is Wuwere (Heverlee, 1291).

De vorm Wouwer is waarschijnlijk een oudere ontlening uit Latijns ‘vivarium’ dan het jongere weijer. In de betekenis van een verzamelplaats met levende dieren. Sinds lang verouderd, de naam wordt nog alleen aangetroffen in delen van Vlaanderen, Noord-Brabant (Kempen) en Noord-Limburg. De 16e-eeuwse Antwerpse lexicograaf Kiliaen kent naast vijver alleen wouwer en wuwerkine (= vijvertjes). Vanaf de 16e eeuw zijn veel wouwer-namen verdrongen door het (uit het Hoogduits ontleende) weijer.

Als waternaam voor stromend water wordt wouwer soms nog aangetroffen als plaatsaanduiding in combinatie met -beek of -loop. Zoals in Gilzewouwerbeek en Hesselse Wouwer. In Hilvarenbeek en Breda (Bavel) historisch soms ook als soortnaam. Evenals weier is de verspreiding van wouwer grotendeels bepaald door kloosters, wegens de verplichting om op vrijdagen vis te eten. Via die kloosters soms ook aanwezig in Oost-Nederland.

Rivierbeschrijvingen

(1) Gilzewouwerbeek (Breda)

De Gilzewouwerbeek, historisch ook Wouwerbeek of Wouwenbeek genoemd, is een beek in het stroomgebied van de rivier Mark. Oorspronkelijk ook bekend onder andere namen zoals de Gilze-Wouwer en Grote Wouwer Lei. Ontspringt ten westen van Gilze en stroomt als Molenlei in het centrum van Breda in de rivier Mark.

Het gehucht Bolberg met een tiental boerderijen langs de Wouwerbeek (1870).

(2) Hesselse Wouwer (Hilvarenbeek)

De Wouwer of Hesselse Wouwer werd voorheen ook wel Zuiderbeek of Platte Beek genoemd.  De beek stroomde voorheen door het centrum van Hilvarenbeek en vloeide daar samen met de Hilver of Noorderbeek. De waternaam wouwer verwijst ook hier naar een oude (vis)vijver. Hessel is waarschijnlijk een persoonsnaam. De Platte Beek of Hesselse Wouwer liep vanuit het zuiden langs het Papenstraatje naar de Varkensmarkt. Dit was aanvankelijk een drassig gebied, gelegen tussen de twee genoemde beken. Na samenvloeiing liep het riviertje verder als Hakvoortscheloop naar de Stroom onder Hilvarenbeek (Spruitenstroompje). Begin 19e eeuw stelde het beekje in omvang al niet veel meer voor. Met de aanleg van riolering in het dorp in het midden van de 20e eeuw geheel verdwenen.

(3) Wouwer (Bavel, Tilburg)

Naam van een wouwer bij Broekhoven (Tilburg) later ook als naam van een sloot.

Wouwer op de Beerse heide tussen Haghorst en Middelbeers (militaire kaart Hilvarenbeek 1837). Onderdeel van de Holle Rijt (bovenloop van de Rosep.

Historische veldnamen met wouwer

  • Reusel; Worpenwouwer, Vuerken Wouwer, Cleynen Wouwer.
  • Nederwetten; Wouwerdonk (alleen als toponiem)
  • Dongen; de Wouwer (een gracht voor het pensionaat van de zusters heette eertijds zo)
  • Dongen; de Wouwers (een gebied met voormalige vijvers behorend bij het verdwenen kasteel van Dongen)
  • Alphen; Braakewouwer, een visvijver die zich vroeger in de buurt van de Prinsenhoef bevond (priorij Hof ter Brake)
  • Tilburg; een wouwer bij het latere Wouwerhof (1449)
  • Tilburg; een wouwer bij Broekhoven, later ook als naam van een sloot
  • Tilburg; Witlox wouwer nabij het Hazennest
  • Udenhout; de Wouwer
  • Loon op Zand; de Wouwert
  • Gilze; een wouwer op de Locht, nu Valebraak
  • Zundert; ‘t Viswouwerke
  • Princenhage; Seker stuck erffs off heyvelt metten blick off wouwer daerin gelegen opten Eyckberch (1638)

Geraadpleegde bronnen

   

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *